Το ενδομήτριο είναι η βλεννογόνος επένδυση στο εσωτερικό της μήτρας, η οποία κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου αλλάζει τη σύνθεση και γίνεται παχύτερη με πολλά αιμοφόρα αγγεία για εμφύτευση και διατροφική υποστήριξη για το έμβρυο, αλλά σε περίπτωση αποτυχίας σύλληψης αυτός ο ιστός αποβάλλεται προκαλώντας την περίοδο της γυναίκας.

Παρά τη σημαντικότητα του ενδομητρίου, δεν υπάρχουν μακροχρόνια συστήματα καλλιέργειας που να μιμούνται τη λειτουργία του ενδομητρίου σε μια γυναίκα, οπότε μέχρι σήμερα έπρεπε να βασιστούμε στις μελέτες σε ζώα. Οι επιστήμονες του κέντρου Έρευνας της τροφοβλάστης στο Πανεπιστήμιο του Cambridge κατάφεραν με επιτυχία να αναπτύξουν μικροσκοπικά λειτουργικά μοντέλα της επένδυσης της μήτρας χρησιμοποιώντας κύτταρα που προέρχονται από ανθρώπινο ενδομητρικό ιστό. Αυτά τα οργανοειδή διατηρήθηκαν σε καλλιέργεια για μερικούς μήνες, αναπαρήγαγαν το πρότυπο της γονιδιακής δραστηριότητας στην επένδυση της μήτρας και έδειξαν μια ανταπόκριση στις θηλυκές ορμόνες και την έκκριση των πρωτεϊνών του γάλακτος της μήτρας που τροφοδοτούν το έμβρυο κατά τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης.

Ο καθηγητής Burton και η ομάδα του πιστεύουν ακράδαντα ότι αυτές οι καλλιέργειες οργανοειδών θα βοηθήσουν τις έρευνες σχετικά με την επικοινωνία μεταξύ του εμβρύου και των ενδομητρικών αδένων, καθώς η έρευνα σε ζωικά είδη έχει δείξει ότι οι ενδομητρικοί αδένες εκκρίνουν ορισμένους παράγοντες που είναι κρίσιμοι προκειμένου ένα γονιμοποιημένο ωάριο να εμφυτευτεί στο τοίχωμα της μήτρας. Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι το έμβρυο στέλνει επίσης σήματα στους ενδομητρικούς αδένες που στη συνέχεια διεγείρουν την ανάπτυξη του πλακούντα.

Προφανώς, ένα είδος “κυκλώματος” εγκαθίσταται μεταξύ του εμβρύου και της μητέρας και αν αυτό το κύκλωμα αποτύχει τότε οι γυναίκες αντιμετωπίζουν δυσκολία στη σύλληψη ή το έμβρυο αντιμετωπίζει σοβαρούς περιορισμούς ανάπτυξης.

Ως εκ τούτου, γεγονότα της πρώιμης κυήσεως που είναι θεμελιώδη για την επιτυχή γέννηση μπορούν να διερευνηθούν με αυτή τη νέα τεχνική καθώς και επιπλοκές της εγκυμοσύνης, όπως η περιορισμένη ανάπτυξη του εμβρύου, η θνησιγένεια και η προεκλαμψία, τα οποία αν και εμφανίζονται αργότερα στην εγκυμοσύνη, η προέλευση τους είναι γύρω στο χρόνο εμφύτευσης, κατά την ανάπτυξη του πλακούντα.

Τέλος, η οργανοειδής τεχνική θα επιτρέψει επίσης στους ερευνητές να αναπτύξουν οργανοειδή από καρκινικά κύτταρα του ενδομητρίου επιτρέποντας τη μοντελοποίηση και την κατανόηση ασθενειών, όπως ο καρκίνος της μήτρας και η ενδομητρίωση.

Πηγή: Nature Cell biology (2017), published online 10 April 2017.

www. news-medical.net/news/20170410

Από τη Σίση Παρασκευή, PhD

Senior Κλινική Εμβρυολόγος στην Εμβρυογένεση